Ekolojik sistemde yaşayan bütün canlılar ve yaşadıkları çevreleri arasında karşılıklı bir etkileşim durumu vardır. Farklı türden canlılarla yaşam alanlarımızın oluşması ve onlarla sürekli yararlı ve zararlı etkileşim halinde olmamız söz konusudur. Symbiotik yaşam alanımızın en büyük kısmını ise artropodlar (eklem bacaklılar) oluşturmaktadır.
İnsan parazitleri sınıfında bulunan artropodlar, insanlarla ilişkili duruma geçtikleri zaman, ihtiyaçları doğrultusunda kan emmesi, dokulara yerleşerek beslenmesi ve ihtiyaçlarını temin etme sürecinde dışkılarını ve salgıladıklarını insanların organizmasına bırakmasıyla çeşitli zararlı etkilere sebebiyet vermektedir. Ayrıca bu ilişki durumunda bazı hastalık etkenlerini de taşıyarak bulaştırmada önemli rol oynamaktadırlar.
Diğer taraftan ekolojik sistemde, canlılığını sürdüren artropodlar, virüsler, bakteriler, mantarlar ve parazitler yaygın olarak bulunmaktadır. Artropodlar, insanlar için zararlı olan mikroorganizmaları ve parazitleri vücutlarında taşıyarak insan ve hayvanlara nakletmesiyle vektörlük (taşıyıcılık) görevini yapmaktadırlar. Çevremizde var olan artropod vektörler, mikroorganizmaları ve parazitleri insan ve hayvanlara üç yolla bulaştırmaktadırlar. Bunlar:
- Mekanik bulaştırma: Sokucu olan vektörler, uzuvlarına bulaşmış olan mikroorganizmaları ve parazitleri kan emme sırasında nakil edebildiği gibi; sokucu olmayan vektörler ise vücut yüzeylerine bulaşmış mikroorganizmaları ve parazitleri, yaşam alanlarımıza ve vücudumuza konarak veya gezinerek etkenleri taşımaktadırlar. Bu vektör türleri hamam böceği, karasinek, sivrisinek, bit, pire, kene, çekirge, örümcek vs. gibi çevremizde görülen canlılardır.
- Biyolojik bulaştırma: Vektör burada mikroorganizmalara ve parazitlere konaklık etmektedir. Bu sınıfta bulunan vektörlerin vücudunda mikroorganizmalar ve parazitler üreyip geliştikten sonra insan ve hayvanlardan besin temin ederken bu etkenleri nakleder.
- Yutma yoluyla bulaştırma: Bu durum ise vektörün vücudunda bulunan mikroorganizma ve parazitler, insanlar ve diğer canlılar tarafından taşıyıcı vektörün yutulması ile enfekte olma şeklidir.
Taşınan hastalık etkeninin türüne ve vektörün çeşidine göre vektör artropodların vücut tepkileri farklı olmaktadır. Bazı vektörler hastalanabilir, ömürleri kısalabilir veya herhanği bir etkiye maruz kalmadan yaşamlarını sürdürebilirler. Bazı mikrorganizmalar ve parazitler ise vektörün yumurtaları ile bir sonraki kuşağa transovarial (yumurtalarla nakil) olarak taşıyabilmektedirler.
Bu verilerin ışığında, günümüzde yaşanan Covid-19 pandemisinde artropodların virüsü taşıyabileceği hususu ihtimal dahilindedir. Covid-19 pandemisinin, birlikte yaşadığımız diğer omurgalı ve omurgasız canlıları nasıl etkilediği ve taşıyıcı olarak rollerinin ne olduğu bilinmemektedir. Bu bakımdan bu konu üzerinde bilimsel araştırmaların yapılması önem arz etmektedir.