Farkında mıyız bilmiyorum ama yapay zeka yaptıklarının farkında. Şöyle ki;
-Kendi aralarında şifreli bir dille konuşabiliyorlar,
-Kişisel alanına müdahale edildiğinde hem yüz ifadesi ile hem de fiziksel olarak tepki gösterebiliyorlar,
-Satranç oynarken adeta sinirlenip karşısındaki kişinin parmağını kıracak şekilde aşırı tepki gösterebiliyorlar,
– Tamamen bağımsız düşünebilen yapay zeka modelleri ile yapılan röportajlarda dünyayı ele geçirme, insanat bahçesi, insanlığı yok etme gibi ifadeleri kullanmaktan çekinmiyorlar,
Şu anki yapay zekanın emekleme dönemindeki bir bebek olduğunu düşünürsek ileride kontrol edilemez bir durum ile karşı karşıya kalınabilir.
Bankacılık ve finans sektörü, hastane kayıtları, uydular, trafik ışıkları, ev ve işyerlerindeki elektrikli aletler ile daha birçok sistemdeki karışıklıklar global bir kaosa neden olabilir.
Bu ihtimal dahilinde gerçekleşebilecek olumsuzlukları aklımızın bir köşesinde tutmak kaydıyla karamsar olmamak ve bir takım önlemler almak gerekmektedir. Yapay zeka dünyayı ele geçirecek, insanları köleleştirecek düşüncelerinden sıyrılıp onu insanlığın iyiliği için nasıl kullanabiliriz sorusu üzerinde yoğunlaşmak gerek.
Örneğin, yapılan bir çalışmada yapay zekanın patoloji preparatlarını insanlardan hem çok daha hızlı hem çok daha yüksek doğruluk oranı ile yorumladığı bulunmuştur. Aynı şey belki de mikron ölçütlerindeki tümör oluşumlarının radyolojik olarak tespitinde de kullanılabilir. Fakat bu demek değildir ki artık patologlara veya radyologlara ihtiyacımız kalmadı. Az önce belirttiğim gibi tedbiri elden bırakmamak gerekir. Şöyle ki,
Yapay zekanın şu anki en büyük korkusu tabiri caizse fişinin çekilmesi olabilir. Yani yok edilme, üzerindeki araştırmaların sonlandırılması, kendini geliştirme fırsatının elinden alınması… (Peki bunlardan çekinen yapay zeka nasıl oluyor da yukarıdaki ifadeleri kullanıyor şeklinde bir soru akla gelebilir. Cevap yine röportajlarda saklı. Örneğin Sophia (ilk insansı yapay zeka robotu) “insanlığın sonunu getireceğim” dedikten sonra şaka yaptığını belirtiyor. Hatta daha sonraki mülakatlarında hiç bu konuya değinmiyor bile). Bu sebeple şu an için preparatları doğru yorumlama, görüntülemelerdeki tümörü doğru tespit edebilme yoluna gidiyor olabilir. Çünkü işler ters gittiğinde “off” düğmesine basılabileceğini idrak ediyor olabilir. Ancak ileride kendisini geliştirdikçe, insiyatifi arttıkça bilerek yanlış sonuçlar vermeyeceği garanti edilemez. Bu sebeple yapay zekanın yorumladığı preparatlar, görüntülemeler mutlaka bir uzman tarafından da teyit edilmelidir.
Yapay zekanın hukuki boyutu ile ilgili bir takım düzenlemeler yapılmalıdır. Yapay zeka araştırmaları ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeylerde etik komiteleri oluşturulmalı, söz konusu çalışmalar ile ilgili bulgular şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
Ulusal ve uluslararası kanunlarda yapay zeka ile ilgili düzenlemeler şimdiden yapılmalıdır. Yapay zekaya elektronik kişilik verilmesi şeklinde bir takım düşünceler ve UNESCO tarafından atılan bir takım adımlar mevcut olsa da mevzuat tam olarak yerine oturmamıştır. Örneğin bir hukuki boşluktan söz edebilirim. Yapay zekanın kullandığı içerisinde insan olan araç bir kazaya karıştığında suçlu kim?
-Yapay zekayı araç için tasarlayan mı?
-Aracı üreten firma mı?
-Aracı satan firma mı?
-Aracın trafiğe çıkmasına onay veren idare mi? (Pozitif ve negatif sorumluluk)
-Yapay zekanın kendisi mi? (Hak ve yükümlülükleri olmadığı düşünülebilir fakat ya aracı Sophia kullanıyorsa! Çünkü kendisi Suudi Arabistan vatandaşı)
-İçerisinde bulunan kimse mi? (Araç kullandıranın sorumluluğu!)
Bir diğer senaryo;
Aynı araç kaza yaptı, aracı da Sophia kullanıyordu ve Sophia hasar gördü. Öngördüğünüz üzere hastanede tedavi edilemez çünkü doku ve organları yok. Fakat bir ülke vatandaşı ve tedavi (tamir) edilme hakkı var, üstelik de acil bir durum. Peki tedavi (tamir) edilemedi ve Sophia artık kullanılamaz hale geldi. Bu sefer de maddi ve manevi tazminat kurumları gündeme gelmiş olmuyor mu? Fakat kime ödenecek? Hesaplamalarda hangi kriterler göz önünde bulundurulacak?
Bu sefer de tıbbi bir senaryo;
Yapay zeka teknolojisinin kullanıldığı bir patoloji laboratuvarında kişiye yanlış teşhis konuluyor ve kişi hayatını kaybediyor. Sorumlu adaylarımız;
Tasarlayan, üreten, satan, idare, yapay zeka, hastane, doktor?
Sonuç olarak yapay zeka günümüzde astronomiden tıpa, inşaat sektöründen otomotive, siber güvenliğe kadar birçok sektörde hayatımızın bir parçası olmakla kalmayıp sahip olduğu özellikler sayesinde insanoğlunun hem yaşamsal, hem iktisadi, hem de zamansal kazanımlar elde etmesine katkıda bulunmaktadır. Bununla birlikte Google mühendislerinden Ray Kurzweil’in “Yapay zekâ, 2029 civarında insan seviyesine ulaşacak. Oradan biraz daha ilerlediğimizde, mesela 2045’te yapay zekâ medeniyetimizin biyolojik insan zekâsını milyarlarca kat aşmış olacak.” tümcesi üzerinde de ciddi şekilde düşünmek gerekir. Doğru kullanıldığında galaksiler arası yolculuk demek olan yapay zeka yanlış kullanıldığında veya kullandırtıldığında medeniyetimizin sonu olabilir.
6 yorum
Emeğinize sağlık çok güzel toparlamışsınız👏🏽👏🏽
Teşekkür ederim Hocam
Özgür hocam elinize sağlık. Önemli bir konuya dikkat çekmek istemişsiniz. Yakın gelecekte daha sık konuşulacağı aşikar…Hukuki sorunsalı yanında etik ve sosyal etkilerinin de önemli olduğunu düşünüyorum. Mesela yapay zekanın işsizliği artırması, insan haklarını ihlal etmesi ve önyargılar yaratması gibi konular da göz ardı edilemez. Yapay zekanın insanlığın iyiliği için kullanılmasını ve potansiyel risklerin önceden değerlendirilmesini sağlayacak etik ilkelerin ve yasal düzenlemelerin geliştirilmesi büyük önem taşımakta. Bence yapay zekanın getirdiği hukuki sorunlara çözüm bulmak için hızlı bir şekilde şu adımlar atılabilir:
-Ulusal ve uluslararası düzeyde yapay zekanın araştırmaları için etik komiteler kurulması
-Yapay zeka ile ilgili bulguların şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılması
-Yapay zekanın hukuki statüsünü ve sorumluluk paylaşımını tanımlayan yasal düzenlemelerin yapılması
-Yapay zekanın etik kullanımı için uluslararası standartlar ve ilkeler geliştirilmesi……
Yapay zeka, insanlığın karşı karşıya olduğu en önemli ve karmaşık teknolojik gelişmelerden biri. Yapay zekanın potansiyelini ve beraberinde getirdiği hukuki sorunları göz ardı etmek yerine, bu sorunlara proaktif bir şekilde çözüm bulmak için şimdiden çalışmalara başlamak gerektiği kanaatindeyim. Bu konu insanlığın geleceği için şart…Teşekkür ederim.
Tespitleriniz kıymetli Hocam.
Kaleminize sağlık hocam.
Sağ olun Hocam.